“İş yeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimlerini Hakkında Yönetmelik” uyarınca Sağlık Raporu ve periyodik muayene, “Çalışanın kişisel özellikleri, iş yerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda; a) Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir, b) Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir, c) Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır. Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi halinde bu süreler kısaltılır.
Gelişmekte olan sanayi ve hizmet sektörünü birlikte mesleki akciğer hastalıkları yönünden değerlendirirsek, tüm meslek hastalıkları arasında sıklık açısından akciğer hastalıkları 1. sırada yer almaktadır. Akciğer Grafilerinin değerlendirilmesinde, iş yerindeki solunum yollarını ve akciğerleri etkileyebilecek gaz, toz, duman ve kimyasal şartlar karşısında çalışanların, akciğer kanseri ve akciğer hastalıklarına yakalanma riskinin yüksek olduğu hesaba katılır.
Fabrika ortamlarında çalışan işçilerin en az yılda bir kez akciğer grafileri çekilmeli, sağlık raporu kontrolü yapılmalı ve en az 10 yıl süreyle saklanmalıdır.
SFT yani Solunum Fonksiyon Testi; ‘Spirometre’ adı verilen cihazlarla yapılan, akciğerlerin kapasitesini ve fonksiyonel durumunu objektif olarak ölçmeye yarayan bir tanı yöntemidir. Sağlık raporu konusunda önemlidir.
Test öncesinde dikkat edilmesi gereken kurallar
- Test ve sağlık raporu konusunda bilgilendirilir,
- Sigara öyküsü, geçirdiği hastalıklar, kullandığı ilaçlar kaydedilir.
- Testten önce 24 saat sigara içilmemelidir,
- 4 saat süreyle alkol alınmamalıdır,
- 30 dk önce ağır egzersiz yapılmamalıdır,
- 2 saat önce ağır yemek yenmemelidir,
- 4 saat öncesi kısa etkili, 12 saat öncesi uzun etkili bronkodilatör ilaçlar alınmamalıdır,
- Göğüs ve karın hareketlerini kısıtlayıcı giysiler giyilmemelidir.
Odyometri, hastada işitme kaybının varlığı araştırıldığı İşitme Testidir. İşyeri Hekimleri, odyometri denen inceleme teknikleri aracılığıyla işitme kaybının nedenlerini saptayabilir.
SSK Kanunu Sağlık İşlemleri Tüzüğü’ne göre; kanunla sağlanan yardımlardan yararlanabilmek için sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçecek azami süreye “Yükümlülük Süresi” denir. Gürültü sonucu işitme kaybı teşhisi için yükümlülük süresi kanunda 6 ay olarak ön görülmüştür.
Portör denilen taşıyıcılar; hastalığı bulaştırabilme özelliğinde olan, ancak kendileri hastalık belirtilerini gösteremeyen kişilerdir. Portör muayenesi, 3 ayda bir yapılması zorunlu fiziki muayene olup, İşyeri Hekimi olan işletmelerde çalışan personelin muayenesi hekim tarafından,İşyeri hekimi olmayan işletmelerde çalışan personelin muayenesi Belediye tabiplerince veya hükümet tabiplerince ücretsiz olarak yapılmaktadır. Bu muayeneyi yapan hekim, gerek gördüğü takdirde portör muayenesine esas laboratuar tetkiklerini daha sık talep edebilir.
Muayeneye esas laboratuvar tetkikleri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 2005/9 sayılı genelgesi gereğince) şunlardır:
- Gaita Kültürü (Salmonella ve Shigella yönünden, en az yılda bir)
- Dışkının mikroskobik incelenmesi (Entamoeba, histolytica kistleri, giardia lamblia kistleri ve helmint yumurtaları yönünden, en az altı ayda bir)
- Boğaz ve Burun Kültürü (Staphylococcus aureus yönünden,en az yılda bir)
- Akciğer Grafisi (Tüberküloz yönünden, en az yılda bir)
- El kültürü (yılda bir)
- Hepatit B Taraması (3 ayda bir)
- Hepatit B aşısı (isteğe bağlı)
Tetkiklerin işe yeni başlayanlarda, işe giriş muayenesi ile birlikte; çalışanlarda ise periyodik portör taraması şeklinde yapılması ve neticelerine göre etkili bir surveyans sistemi uygulanarak laboratuvarlarda ve kliniklerde tanısı konulup, taşıyıcılık özelliği olan enteropatojenlerle ilgili kaynak ve bulaşma yolları çalışmaları yapılmalıdır.
Taşıyıcılığı tespit edilenlerin geçici işten uzaklaştırılması veya işyerinde yaptığı işin geçici olarak değiştirilmesi de dahil olmak üzere hastalık yayılımını engelleyecek önlemler alınmalıdır.
Hepatit, karaciğer iltihaplanması olarak tanımlanabilir. Birçok sebebe bağlı olarak oluşabileceği gibi en sık ve tehlikeli olanı virüsler yoluyla oluşanıdır. Tarama yaptırmanın önemi çok büyüktür, çünkü bazı türleri sinsi seyirli olabileceği gibi, bulaşıcı ve hayati tehlike arz edicidir. Bu yüzden hem kendinize hem de sevdiklerinize tarama testi yaptırarak ve isteğe bağlı olarak da hepatite karşı aşı olarak korunmanız münkündür.
Hepatit tarama testleri ile;
- Hepatit A, hepatit B, hepatit C geçirip geçirmediği,
- Geçirmişseniz bağışıklık durumu,
- Aşıya ihtiyaç durumu,
- Taşıyıcılık durumu,
- Hastalığın kronik seyir durumu anlaşılır.
Anemi ve diğer hematolojik hastalıklar, enfeksiyon, kanama bozuklukları ve alerjik durumların değerlendirilmesinde yararlı olan Tam Kan Sayımı (hemogram) ile; akyuvar sayımı, alyuvar ve kan pulcukları sayımı; ayrıca hemoglobin ve hematokrit değerleri ölçülür.
Otomatik cihazlarla veya direkt mikroskopi ve elle yapılan bir tahlildir. İdrar yollarında enfeksiyon, iltihap gibi durumların araştırılmasında, ayrıca idrar yolları ve böbrekte taş olup olmadığının araştırılmasında sağlık raporu için kullanılır.
Ağır metaller paneli, kan veya idrarda spesifik, potansiyel olarak toksik metallerin miktarını tayin eden bir grup testtir. Endüstriyel kesimde çalışan kişilerin çalıştıkları ortamda toksik maddeye maruziyetinin tespiti amacıyla yapılır.
Ağır metal testi, genellikle bir kol damarına batırılan iğneyle alınan kan numunesi veya 24 saatlik idrar numunesi kullanılarak gerçekleştirilir. Herhangi bir dış metal kaynaktan, numunenin kirlenme (kontaminasyonunu) potansiyelini en alt düzeye indirmek için özel metal içermeyen kan veya asitle yıkanmış idrar kapları kullanılır.
İş sağlığı muayene ve sağlık raporu aşamasında yaptığımız ağır metal tayinleri;
- İdrarda kurşun,
- İdrarda fenol,
- İdrarda hippürik asit,
- Kanda kurşun tayinidir.
- Karaciğer fonksiyon testi (KCFT)
- Kan grubu tayini
Kalp hastalıklarının tanısında yardımcı olan Elektrokardiyografi (EKG), kalp kasının ve sinirsel iletim sisteminin çalışmasını incelemek üzere kalpte meydana gelen elektriksel faaliyetin kaydedilmesidir. Bu kayıt ile elde edilen grafiğe Elektrokardiyogram (EKG), kullanılan alete de Elektrokardiyograf denir. Sağlık raporu ve muayene aşamasında kullanılmaktadır.
- Tetanos aşısı
Sağlık testlerine tabi tutulan kişiler, uzman doktorumuz tarafından genel fiziki muayeneye alınır ve bu muayenede hastanın kapsamlı anamnezi yanı sıra fiziki muayenesi de yapılır. Sonucunda buna bağlı olarak sağlık raporu düzenlenir.
